صفر تا صد کار با فلزیاب: هرآنچه که باید بدانید
کار با فلزیاب، درست مثل هر ابزار دیگری، نیاز به دانش و تمرین دارد. اگرچه مدلهای مختلف، تنظیمات متفاوتی دارند، اما اصول کلی کار با آنها شبیه به هم است. در ادامه، صفر تا صد کار با فلزیاب را به صورت گام به گام برای شما توضیح میدهیم:
بخش اول: آمادهسازی و آشنایی با دستگاه
- کتابچه راهنما: قبل از هر کاری، کتابچه راهنمای دستگاه خود را به دقت مطالعه کنید. هر فلزیاب ویژگیها و تنظیمات خاصی دارد که فقط در دفترچه راهنما میتوانید به آنها دست پیدا کنید.
- شارژ باتری: مطمئن شوید که باتری دستگاه کاملاً شارژ است. خالی بودن باتری میتواند باعث افت عملکرد و خطاهای دستگاه شود.
- بخشهای اصلی: با بخشهای مختلف دستگاه آشنا شوید. معمولاً یک فلزیاب از جعبه کنترل (شامل دکمهها و صفحه نمایش)، کویل یا لوپ (بخش دایرهای یا بیضی که روی زمین حرکت میدهید)، و دسته یا شفت تشکیل شده است.
- تمرین در محیط کنترلشده: قبل از اینکه به محل اصلی کاوش بروید، در یک محیط آرام و بدون فلزات مزاحم (مثلاً حیاط خانه)، دستگاه خود را با چند فلز مختلف (مثل سکه، آهن، طلا) امتحان کنید. آنها را در عمقهای کم دفن کرده و با دستگاه پیدا کنید تا با صدای هشدار و نحوه عملکرد آن آشنا شوید.
بخش دوم: تنظیمات و نکات مهم
- تنظیم حساسیت (Sensitivity): حساسیت میزان قدرت فلزیاب برای یافتن فلزات کوچک یا در عمق زیاد را نشان میدهد. در محیطهای با خاک معدنی بالا، حساسیت زیاد میتواند باعث سیگنالهای کاذب شود. بنابراین باید آن را بر اساس شرایط زمین تنظیم کنید.
- تفکیک فلزات (Discrimination): این تنظیم به شما اجازه میدهد که فلزات بیارزش (مثل آهن یا قوطی نوشابه) را نادیده بگیرید. برای جستجوی طلا و نقره، این قابلیت بسیار مهم است. البته توجه داشته باشید که گاهی اوقات فلزات باارزش هم ممکن است توسط این فیلتر حذف شوند.
- بالانس زمین (Ground Balance): این مهمترین تنظیم برای جلوگیری از سیگنالهای کاذب ناشی از مواد معدنی موجود در خاک است. با بالانس زمین، دستگاه را با خاک آن منطقه هماهنگ میکنید تا فقط به فلزات واقعی واکنش نشان دهد.
- سرعت حرکت: هنگام کاوش، کویل یا لوپ را به آرامی و با حرکتهای منظم روی زمین حرکت دهید. حرکت سریع باعث میشود که دستگاه سیگنالهای ضعیف را از دست بدهد.
- فاصله لوپ از زمین: لوپ را با یک فاصله ثابت (حدود ۵ تا ۱۵ سانتیمتر، بسته به نوع دستگاه) از سطح زمین نگه دارید. نوسان در این فاصله باعث خطا میشود.
بخش سوم: شروع کاوش و تفسیر سیگنال
- انتخاب منطقه: محلی را برای کاوش انتخاب کنید که از دکلهای مخابراتی، کابلهای برق فشار قوی و سایر منابع ایجاد نویز دور باشد.
- جاروب کردن (Sweeping): لوپ را به آرامی و به صورت یکنواخت از یک سمت به سمت دیگر حرکت دهید، به طوری که هر حرکت لوپ با حرکت قبلی همپوشانی داشته باشد تا هیچ نقطهای از قلم نیفتد.
- تفسیر صدا: با صداهای مختلف دستگاه خود آشنا شوید. معمولاً فلزیابها برای هر نوع فلز، صدای متفاوتی تولید میکنند.
- عمقزنی و حفاری: وقتی دستگاه سیگنال قوی داد، ابتدا با برداشتن ۳۰ سانتیمتر از خاک، محل را از فلزات سطحی پاکسازی کنید. اگر سیگنال همچنان قوی بود، حفاری را ادامه دهید. در طول حفاری، دستگاه را به صورت دورهای دوباره روی محل بگیرید تا عمق حدودی هدف را تخمین بزنید.
بخش چهارم: نگهداری و ایمنی
- تمیزکاری: بعد از هر بار استفاده، دستگاه را از خاک و گرد و غبار تمیز کنید.
- جدا کردن قطعات: در صورت عدم استفاده طولانیمدت، باتریها را خارج کنید تا از آسیب به مدار دستگاه جلوگیری شود.
- احترام به طبیعت: همیشه پس از حفاری، محل را به حالت اولیه بازگردانید و به طبیعت و محیط زیست احترام بگذارید.
انواع فلزیابها و کاربرد آنها
فلزیابها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند که هر کدام برای شرایط خاصی مناسب هستند:
- VLF (فرکانس بسیار پایین): این مدلها پرکاربردترین نوع فلزیابها هستند و برای یافتن فلزات کوچک مثل سکه و جواهرات در عمقهای کم تا متوسط مناسباند. آنها توانایی تفکیک فلزات بالایی دارند و میتوانند طلا، نقره و آهن را از هم تشخیص دهند.
- PI (القای پالس): این فلزیابها قدرت بسیار بیشتری در عمقزنی دارند و برای یافتن اهداف بزرگ در اعماق زیاد استفاده میشوند. آنها کمتر تحت تأثیر مواد معدنی خاک قرار میگیرند، اما توانایی تفکیک فلزات ضعیفتری دارند.
تکنیکهای پیشرفته کاوش
- جاروب کردن متقاطع (Cross-Sweeping): وقتی دستگاه سیگنال میدهد، به جای اینکه فقط در یک جهت حفاری کنید، به صورت متقاطع (مثلاً ابتدا از شمال به جنوب و سپس از شرق به غرب) روی آن نقطه جاروب کنید. این کار به شما کمک میکند تا موقعیت دقیق هدف را مشخص کنید و عمق آن را تخمین بزنید.
- تغییر تنظیمات در حین کاوش: اگر در منطقهای با سیگنالهای کاذب زیاد هستید، حساسیت دستگاه را به تدریج کم کنید. اگر مشکوک به وجود یک فلز بزرگ در عمق زیاد هستید، میتوانید حالت تفکیک (Discrimination) را خاموش کنید تا سیگنالهای عمیقتر را از دست ندهید.
- استفاده از هدفون: استفاده از هدفون به شما کمک میکند تا صداهای ضعیف و تغییرات جزئی در سیگنال را بهتر بشنوید. در محیطهای شلوغ یا بادی، هدفون یک ابزار ضروری است.
- بررسی سیگنالهای ناپایدار: اگر دستگاه به صورت مداوم سیگنال میدهد و قطع میشود، ممکن است هدف یک فلز بزرگ باشد که بخشی از آن در دید دستگاه قرار گرفته است. در این شرایط، زاویه جاروب خود را تغییر دهید.
انتخاب و تحلیل محل کاوش
- تحقیق پیش از کاوش: یک گنجیاب حرفهای، قبل از اینکه به محل برود، تحقیق میکند. نقشههای قدیمی، گزارشهای تاریخی و داستانهای محلی میتوانند سرنخهای ارزشمندی از مکانهای تاریخی و گنجهای احتمالی به شما بدهند.
- مکانهای تاریخی: به دنبال مکانهایی باشید که در گذشته محل تجمع مردم بوده است، مثل سواحل قدیمی، پارکهای عمومی، اردوگاههای نظامی، یا مسیرهای کاروانرو.
- زمینهای کشاورزی و اطراف درختان قدیمی: زمینهای کشاورزی که برای مدت طولانی شخم زده نشدهاند، میتوانند محلی برای کشف سکههای قدیمی باشند. همچنین اطراف درختان کهنسال، به خصوص در مکانهای تاریخی، معمولاً اشیاء باارزشی دفن شده است.
نگهداری دقیقتر از فلزیاب
- محافظت از لوپ (Coil Cover): از کاور لوپ برای جلوگیری از خط و خش و آسیب به کویل استفاده کنید.
- تمیز کردن اتصالات: اتصالات کابلها و پورتها را همیشه تمیز و خشک نگه دارید تا از خوردگی جلوگیری شود.
- ذخیرهسازی صحیح: دستگاه را در یک مکان خشک و خنک، دور از نور مستقیم خورشید، نگهداری کنید.
یادتان باشد که گنجیابی یک سرگرمی جذاب است که نیاز به صبر و پشتکار دارد. با تمرین و استفاده از این نکات، مهارتهای شما به مرور زمان افزایش خواهد یافت. اگر سوال دیگری در مورد بخش خاصی از این اطلاعات دارید، بپرسید.


